آیا تماشای تلویزیون در کودکان سبب ایجاد خلاقیت میشود؟
تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۲۸۸۵۹
به گزارش خبرگزاری فارس از شهرکرد، سوالی که برای بسیاری از والدین پیش میآید این است که چه میزان تماشای تلویزیون برای کودک من بیضرر است؟ متخصصین تماشای تلویزیون برای کودکان زیر ۲ سال را توصیه نمیکنند و بعد از آن هم روزی یک ساعت و نه بیشتر را طبیعی و بدون مشکل میدانند.
ایجاد نابسامانیهای عاطفی در کودک با تماشای تلویزیون
میترا شهبازیفر کارشناس ارشد مشاوره و اختلالات یادگیری کودکان در گفتوگو با خبرنگار فارس گفت: تماشای تلویزیون و نشستن طولانی مدت کودک مقابل آن موجب اختلالات تکلم، ضعف در تعامل با محیط و صدمههای مختلف رفتاری و عصبی در کودکان زیر چهار سال میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی افزود: بازیکردن، اصولیترین وسیله رشد کودک از لحاظ جسمی، روانی و ذهنی است و تماشای تلویزیون موجب تک بعدی شدن رشد ذهنی، روانی و کلامی میشود چرا که کودک از تجربیات سازنده و جدید پیرامون خود باز میماند.
شهبازیفر ادامه داد: تجربیات کودک پیش از رفتن به مدرسه بین یک تا ۶ سالگی بهوسیله بازی شکل میگیرد و بازی برای بچهها یکی از واجبات زندگی آنها است.
وی اظهار داشت: قوه تخیل در کودکان بسیار سریع شکل میگیرد و پرداختن به تماشای فیلمهای ضبط شده، گوش دادن به رادیو و انجام بازیهای کامپیوتری موجب عقب ماندن رشد کودک از نظر شناختی، ذهنی و کاهش قدرت تخیل در کودکی میشود.
این کارشناس مشاوره در ادامه عنوان کرد: هیچ ضرری ندارد که به کودک اجازه دهید یک برنامه هفتگی مخصوص را تماشا کند، مهم این است که اجازه ندهید او به تلویزیون تا حدی وابسته شود که دیگر نتواند خودش را سرگرم کند یا با دیگران ارتباط معناداری برقرار کند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین موضوعاتی که کودکان از والدین خود الگو میگیرند، نحوه استفاده آنها از زمان است، وقتی پدر و مادر وقت گرانبهای خود را صرف انجام امور بیهودهای مانند تماشای تلویزیون، خواب طولانی، صحبت با تلفن میکنند، مسلما تاثیری منفی بر کودکان میگذارد.
تماشای زیاد تلویزیون باعث بلوغ زودرس میشود
نه به دلیل ضعیف شدن چشم و نه از دست دادن تمرکز، بلکه به دلیل مبتلا نشدن به بلوغ زودرس هم که شده، فرزندتان را از مقابل تلویزیون دور کنید. زیرا تماشای بیش از اندازه تلویزیون میتواند باعث اختلال در تعادل هورمونی در نوجوانان و در نتیجه بلوغ زودرس شود.
جلوگیری از دسترسی کودکان به تلویزیون تنها به مدت یک هفته باعث افزایش ۳۰درصدی هورمون ملاتونین در آنها میشود. این هورمون که از بلوغ زودرس جلوگیری میکند با تماشای بیرویه تلویزیون در بدن آنها کاهش پیدا میکند.
به زمان بها و ارزش دهید
فرزندپروری هنری است که نیاز به خلاقیت و صرف انرژی دارد. بخش عمدهای از این انرژی صرف برنامهریزی و مدیریت اوقات فراغت فرزندان میشود. البته نتیجه کار همیشه رضایتبخش نیست، چرا که بسیاری از والدین در تامین شرایطی مناسب برای پرکردن اوقات فراغت کودک یا نوجوانشان، به خصوص در تعطیلات نوروزی به علایق و نیازهای فرزندشان توجه نمیکنند. وقتی برنامهریزی برای اوقات فراغت فرزندان، متناسب با نیازهای روحی و جسمی آنها صورت نمیگیرد، کودکان و نوجوانان تصور میکنند که بیشتر وقتشان را باید برای تماشای تلویزیون و بازیهای کامپیوتری که بیشترشان هم خشونت آمیز است صرف کنند در حالی که ضایعه ناشی از تماشای کارتونها یا انجام بازیهای خشن، کمتر از خشونتهای اجتماعی نیست.
اضطراب و برنامه های تلویزیونی
کارشناسان معتقدند که نگاه کردن طولانى کودکان به تلویزیون و انجام بازىهاى رایانهاى افق فکرى آنها را محدود مىکند و بر عملکرد کلامى آنان نیز تأثیر مىگذارد.
فیلمهاى سینمایى و سریالهاى تلویزیونى پیامهاى مثبت و منفى بسیارى را به بینندگان منتقل مىکند. در این میان، پیامهاى منفى بر روى افراد حساس تأثیر بیشترى دارد. افراد خیالپرداز با همزاد پندارى با شخصیتهاى داستانى و با تصویرسازى و فرضیهسازى در مورد خود و اطرافیانشان به ترسها و نگرانىهای خود دامن زده و در نتیجه اضطراب زیادى را از این طریق تجربه مىکنند. همچنین برخى از سریالهاى بىپیام تلویزیون بلاتکلیفى، انتظار و سردرگمى را به مخاطب القا مىکند.
در جوامعی که زمینه فقر و بیکارى بیشتر باشد، فیلمها و سریالهایى رواج پیدا مىکند که داراى مضامین خشونت و زورگویى است. این امر نیز به نوبه خود باعث افزایش خشونت و پرخاشگرى در جامعه مىشود که بیشترین آسیب و خسارت آن متوجه کودکان و نوجوانان آن جامعه است.
راهکارهای مدیریت استرس در کودکانی که تلویزیون تماشا میکنند
برنامههای تلویزیون چه خوب و چه بد در روح و روان کودک تاثیر میگذارد. والدین نباید فرزندشان را آزاد بگذارند تا همه برنامههای تلویزیون را ببیند، اگر چه بعضی از برنامههایی که از تلویزیون پخش میشود مفید و آموزنده بوده، اما بعضی از برنامهها استرسزا هستند. مثل فیلمهای خشونتآمیز. پس دیدن برنامههایی که باعث بهوجود آمدن رفتارهای خشونتآمیز یا بدخلقی و گستاخی در وجود کودکتان و همچنین باعث ایجاد حملات عصبی در احساساتش میشود، درست نیست. لطفا در هنگام پخش این قبیل برنامهها، تلویزیون را خاموش کنید و با فرزند عزیزتان بنشینید و درباره کارهایی که در طی روز انجام داده، صحبت کنید؛ البته باید با دقت به حرفهایش گوش بدهید، حتی میتوانید با هم بازی کنید یا به یک مکان تفریحی بروید و حسابی خوش بگذرانید.
آیا تلویزیون تماشای برای کودکان زیر دو سال مجاز است؟
تماشای تلویزیون برای کودکان در ١٠٠٠ روز اول زندگی ممنوع است. کودکان و نوزادان با اینکه از دیدن تلویزیون چیزی به دست نمیآورند و در واقع ممکن است چیزی نفهمند؛ اما آن را دوست دارند چون رنگارنگ و موزیکال است. ممکن است نوزاد شما هم از آنهایی باشد که ساعتها جلوی تلویزیون مینشیند و از تماشای آن لذت میبرد اما بهتر است بدانید که نوزادانی که در سنین زیر ۲ سال تلویزیون تماشا کردهاند در ۱۷ تا ۲۷ ماهگی، هفت الی هشت کلمه کمتر از همسن و سالان خود یاد میگیرند.
طبق تحقیقیات دکتر دیمیتری مولف و محقق حوزه کودکان در موسسه پزشکی کودکان در آمریکا بر روی ۲ هزار کودک، چشم کودک زیر ۲ سال وقتی به صفحه دیجیتالی تلویزیون یا موبایل خیره میشود، سلولهای عصبی رشد نیافته مغز آسیب میبینند. تماشای تلویزیون در کودکی خطر ابتلای کودکان را به بیش فعالی و عدم توجه و تمرکز در سالهای بعدی زندگی را افزایش میدهد این آسیب از سن هفت سالگی قابل مشاهده است.
مرد عنکبوتی یا پوریا کدامیک قهرمان کودک ایرانی است؟
اگر سری به یکی از مراکز خرید کودک و نوجوان بزنید با کودکانی مواجه میشوید که در لابهلای انواع لباسها به دنبال لباسی با رنگ و طرح دلخواهشان میگردند. لباسهایی که به هر کدامشان نگاه کنی اسطورهای وارداتی را در قلب خود جای دادهاند و کودک ایرانی برای انتخاب یکی از این اسطورهها روی لباسش سختپسندانه برخورد میکند.
کار شخصیتهای وارداتی کارتونی به جایی رسیده که در این چند سال اخیر روی لباسهای کودک جا خوش کردهاند. شخصیتهایی که به هیچ عنوان نمیشود در ذات و خمیرهشان کوچکترین نقطه مشترکی با فرهنگ ایرانی و شرقی ما جستوجو کرد.
قیاس اسطورههای ایرانی با این اسطورههای وارداتی بیانصافی بزرگی در حق اسطورههای وطنی است. اما انگار راهی برای گریز از این قیاس وجود ندارد، چرا که پای مرد عنکبوتی، شرک و بتمن به جای رستم و سهراب و اسفندیار و پوریا نه تنها به لباس کودکان باز شده بلکه که در فکر و ذهن کودک شرقی رخنه کرده است.
این اتفاق در هیچ شرایطی رخ نمیدهد مگر اینکه یک بسترسازی قدرتمند و حساب شده برایش انجام شده باشد. برای اطمینان از صحت و سقم این ادعا کافی است در ساعاتی که برنامههای کودک و نوجوان از رسانه ملی پخش میشود در جایگاه مخاطب این برنامهها پای تلویزیون بنشینید. آن وقت است که به شکل کاملا ملموسی این نابرابری کارتونهای ایرانی نسبت به کارتونهای غربی به چشمتان میآید.
********
ـ مریم السادات محسنیان روانشناس تربیتی
ـ میترا شهبازیفر کارشناس ارشد مشاوره و درمان اختلالات یادگیری و بیشفعالی در کودکان
ـ پژوهشهای دکتر دیمیتری کریستاکسی.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: انیمیشن های هالیوودی قهرمان کودک ایرانی کودک اوتیسم درمان اختلالات یادگیری کودکان بیش فعالی تخیل در کودکان تماشای تلویزیون بلوغ زودرس برنامه ها برای کودک اسطوره ها فیلم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۲۸۸۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مداخله بههنگام، راه کنترل نشانههای اوتیسم
در حال حاضر هیچ درمان قطعی و مشخصی برای اوتیسم شناسایی نشده است، اما روشهای زیادی برای کاهش علائم و افزایش تواناییهای فرد مبتلا وجود دارد، اگر اطرافیان کودک با نشانههای رفتاری آغازین اختلال اوتیسم آشنا باشند، با انجام مداخلات بههنگام میتوانند از تشدید علائم آن جلوگیری کنند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، اوتیسم که به علت وجود نقصهایی در برقراری ارتباط اجتماعی، ارتباط چشمی، مناسبتهای اجتماعی و فرو رفتن فرد مبتلا در خود است، به معنای لغوی در خود ماندگی نیز شناخته میشود و در گروه اختلالات عصبی-رشدی قرار دارد، زیرا بر رشد عصبی و عملکرد مغز تأثیر میگذارد و از ابتدای دوره رشد کودک آغاز میشود و تا پایان عمر او ادامه خواهد داشت.
برای درمان اختلال اوتیسم داروی خاصی وجود ندارد و تنها با مداخلههای آموزشی و رفتاری طولانی مدت میتوان از شدت علائم آن کاست، این اختلال در سه سال اول زندگی کودک آغاز میشود که اگر اطرافیان کودک با نشانههای رفتاری آغازین آن آشنا باشند، با انجام مداخلات بههنگام مانند رفتاردرمانی، کار درمانی و آموزش ویژه میتوانند از تشدید علائم آن جلوگیری کنند.
در حال حاضر هیچ درمان قطعی و مشخصی برای اوتیسم شناسایی نشده است، اما روشهای زیادی برای کاهش علائم و افزایش تواناییهای فرد مبتلا وجود دارد، به نظر میرسد تشخیص زودهنگام بیماری و شروع روشهای درمانی تأثیرات مثبت بیشتری بر بهبود وضعیت فرد داشته باشد.
نقش و تأثیر خانوادهها در تشخیص اختلال اوتیسم فرزندانامیر سالار شریفی، روانشناس و مشاور خانواده و دانشجو دکتری روانشناسی کودکان استثنایی در گفتوگو با خبرنگار ایمنا در خصوص غربالگری اوتیسم اظهار میکند: اولین افرادی که میتوانند به صورت آگاهانه و با مداخله زودهنگام متوجه وجود این اختلال شوند، خانوادهها هستند.
وی با بیان اینکه خانوادهها باید در صورت تشخیص این اختلال آن را بپذیرند و دست به انکار نزنند، میافزاید: والدین باید آگاهانه، بدون تعصب و با پذیرش بالا با مشاهده رفتارها و نشانههایی که نسبت به رشد فرزندشان متفاوت است، به متخصصانی که صلاحیت تشخیص این اختلال را دارند مراجعه و مراحل آزمون و مصاحبه را طی کنند تا بتوانند بروز قطعی این اختلال را تشخیص دهند.
این آهنگساز و فعال حوزه موسیقی درمانی با اشاره به اینکه پس از تشخیص قطعی فرد متخصص نسبت به بروز اختلال طیف اوتیسم باید سعی بر بهبود و کاهش علائم اختلال داشته باشیم، ادامه میدهد: بهطور معمول علائم اختلال طیف اوتیسم در بازه سنی دو تا پنج سال بروز پیدا میکنند و فقدان انجام فعالیتهای معمول میتواند هشدار دهنده این موضوع باشد، برای مثال کودک در زمانی که به نسبت همسالان باید توانایی سخن گفتن داشته باشد، اما سخن نمیگوید، میتواند نشانهای برای ابتلاء به اختلال طیف اوتیسم باشد.
شریفی عنوان میکند: دوری کردن از برقراری ارتباط چشمی با دیگر افراد، درگیریهای حسی مانند بال بال زدن، مشکلات تغذیه و گوارشی، گریه و بیتابی بسیار زیاد ناشی از اضطراب بالا، بازی با وسایل محدود یا دوری کردن از انجام بازیهایی که اقتضای سن فرزندان است، میتواند از دیگر نشانههای اولیه تشخیص اختلال طیف اوتیسم باشد.
وی با تاکید بر اینکه اختلال اوتیسم شامل طیفهای گوناگون است و امکان دارد فرد اوتیسم تنها تعداد محدودی از نشانههای این اختلال را دارا باشد، اضافه میکند: هرچه بروز و ظهور نشانهها در فرد کمتر باشد، با طیف خفیفتری از اوتیسم مواجه خواهیم بود و هرچه تعداد و شدت بروز علائم بیشتر شود، با طیف شدیدتری از اختلال اوتیسم روبهرو خواهیم بود.
این روانشناس با یادآوری این نکته که بهترین برخورد خانوادهها در مواجهه با بروز اختلال طیف اوتیسم در فرزندان، پذیرش است، خاطرنشان میکند: افراد اوتیسم در یک بازه زمانی طلایی که به طور معمول کمتر از سن ۱۱ سالگی است، میتوانند دست به اقدام برای بهبود عملکرد و کاهش علائم بزنند، اما با انکار والدین اقدامی برای بهبود صورت نمیگیرد و این زمان طلایی از دست میرود.
شریفی میافزاید: با توجه به اینکه اعصاب و نورونهای کودکان اوتیسم در سن طلایی تشخیص، قابلیت بازسازی خود و باز ارتباطگیری با دیگر اعصاب را دارند و انعطافپذیری عصبی در سیستم عصبی کودکان اوتیسم اتفاق میافتد که سبب بهبود عملکرد آنها میشود، نیاز است با مداخلههای زودهنگام و اقدامات برنامهریزی شده فرد اوتیسم تحت درمان قرار بگیرد.
وی در خصوص مراحل غربالگری و تشخیص اوتیسم بیان میکند: سازمان بهزیستی کشور و بعضی از سازمانهای خصوصی آزمونهایی مجازی را در صفحه موتورهای جستوجوگر ایجاد کردهاند که خانوادهها میتوانند با شرکت در این آزمونها و پاسخ به سوالات آن تشخیص اولیه نشانههای اوتیسم را انجام دهند، اما باید برای تشخیص قطعی به متخصص مراجعه کنند.
دانشجو دکتری روانشناسی کودکان استثنایی با تاکید بر اینکه نباید برای تشخیص قطعی به نتایج آزمونهای مجازی اکتفا کرد، میگوید: غربالگری اختلال اوتیسم در سنین متفاوت به علت ویژگیها و رفتارهای هر دوره سنی، سوالات متفاوتی دارد و نیاز است برای تشخیص قطعی و دقیقتر این اختلال به افراد متخصص مراجعه شود.
شریفی در خصوص هزینههای غربالگری عنوان میکند: استفاده از آزمونهای مجازی برخط برای تشخیص خانگی و مراجعه به سازمان بهزیستی برای انجام غربالگری رایگان است و هزینهای برای خانوادهها ندارد، اما مراجعه به مراکز خصوصی، خانوادهها باید هزینهای را پرداخت کنند.
تشخیص اولیه اختلال اوتیسم با انجام غربالگری / زمان طلایی تشخیص اوتیسم را از دست ندهیدمعصومه یزدانیپور، پژوهشگر حیطه کودکان با نیازهای خاص و مدرس دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه فرد اوتیسم نمیتواند به صورت اختیاری علائم و نشانههای اختلال اوتیسم را کنترل کند، اظهار میکند: نداشتن توانایی کنترل کردن نشانهها مربوط به مسئلههای عصب شناختی است که باعث میشود فرد اوتیسم رفتارهایی را از خود بروز دهد که اختیاری نبوده و کنترل آن در توان او نیست.
وی با بیان اینکه انجام غربالگری، مرحله اولیه تشخیص اختلال اوتیسم است و نمیتواند سبب کنترل نشانههای اوتیسم در افراد شود، میافزاید: هرچه غربالگری تشخیص اوتیسم زودتر انجام شود، مؤثرتر خواهد بود، چراکه فرد اوتیسم سریعتر وارد فرایند درمان میشود و مراحل آن را طی میکند.
این دانشجو دکتری روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص با اشاره به اینکه شرایط گوناگونی برای تشخیص اختلال اوتیسم در افراد بهویژه کودکان وجود دارد، ادامه میدهد: هنگامی که والدین متوجه وجود تفاوتهای رفتاری میان فرزند خود و دیگر همسالانش شوند، باید برای تشخیص قطعی به متخصص مراجعه کنند، برای مثال اگر فرزندشان در برقراری ارتباط عملکرد ضعیفی داشته باشد و از تماس چشمی با دیگران خودداری کند یا در مواجهه با نور شدید شروع به جیغ زدن کند، میتواند نشانههایی از اختلال اوتیسم باشد.
یزدانیپور عنوان میکند: با افزایش سن فرد اوتیسم، روزهای بیشتری برای مداخله بههنگام از دست میرود و امکان دارد نتوانیم از دوران طلایی تشخیص اوتیسم به خوبی استفاده کنیم؛ هنگامی که والدین اطلاعات کافی در خصوص تشخیص اختلال اوتیسم در فرزند خود را نداشته باشند، تشخیص اختلال اوتیسم در تعامل فرزند با دیگران صورت میگیرد.
وی اضافه میکند: با افزایش سن کودک اوتیسم و ورود او در جمعی از افراد همسن و برقراری ارتباط با آنها در قالب کلاسهای آموزشی سبب بروز تفاوت رفتار فرد اوتیسم با دیگر همسنوسالان میشود، اما بهطور معمول در این شرایط مقداری از زمان طلایی تشخیص را از دست دادهایم و باید در صورت تشخیص، مداخله بههنگام صورت گیرد.
پژوهشگر حیطه کودکان با نیازهای خاص خاطرنشان میکند: منظور از مداخله بههنگام، برگزاری دورههای درمانی برای کودکان زیر شش سال است، زیرا در این سن مغز کودکان انعطافپذیری بیشتری دارد و با انجام تمرینهای درمانی مانند کار درمانی، بازی درمانی و توانبخشی شناختی، ارتباط بیشتری میان اعصاب مغزی کودک برقرار میشود که سبب بهبود عملکرد او خواهد شد.
یزدانیپور با اشاره به اینکه گاهی تشخیص اختلال در برخی از افراد اوتیسم در طرح سنجشی که برای ورود کودکان به مدرسه برگزار میشود، صورت میگیرد، میافزاید: به صورت کلی در تشخیص اختلال اوتیسم در کودکان، اطرافیان کودک شامل والدین، خانواده، معلم و مربی متوجه بروز رفتارهای متفاوت کودک میشوند و با ارجاع دادن او به متخصص روانشناس و روانپزشک فرایند تشخیص قطعی کودک انجام میگیرد.
وی با بیان اینکه مهمترین ابزار روانشناسها برای تشخیص اختلال اوتیسم، بررسی تاریخچه خانوادگی، مصاحبه و مشاهده است، تصریح میکند: به طور معمول با بررسی تاریخچه خانوادگی در ابتلاء به اختلال اوتیسم و مصاحبه با والدین فرد مبتلا میتوانیم بروز اختلال اوتیسم را تشخیص دهیم، همچنین برای بررسی عملکرد و توانمندیهای فرد اوتیسم نیاز است تا این افراد در یک آزمون هوشی شرکت کنند، اگرچه آزمونهای دیگری برای تشخیص اختلال اوتیسم وجود دارد، اما بیشتر جنبه پژوهشی دارند و کمتر در تشخیصهای بالینی مورد استفاده قرار میگیرند.
بر این اساس، هنگامی که از درمان اختلال طیف اوتیسم صحبت میکنیم، منظور مداخلههای بههنگام است که سبب کنترل شدت بروز علائم و نشانههای این اختلال میشود، برای مثال با مداخله زودهنگام میتوان بیشتحریکی و کمتحریکی افراد اوتیسم را کنترل کرد، اما نمیتوان به صورت کامل شدت نشانههای فرد اوتیسم را به صفر رساند و از بین برد.
تشخیص به موقع اختلال اوتیسم توسط والدین در بهبود و کنترل علائم فرد اوتیسم نقش بسزایی دارد، بنابراین والدین باید با مطالعه و کسب آگاهی در خصوص مراحل رشد کودک، فرزند خود را در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، رفتاری و ذهنی مورد بررسی قرار دهند و در صورت وجود ناهماهنگی، از انکار دوری کنند و به شناسایی و درمان اختلال بپردازند تا با استفاده از زمان طلایی تشخیص بتوانند شدت نشانههای این اختلال را در فرزند خود کاهش دهند.
کد خبر 747069